Treść artykułu
W tym artykule: Historia budowy domów krytych strzechą; domy kryte strzechą powyżej 80 lat; blok słomy – charakterystyka; dobór słomy i bloków słomy do budowy domu; jak zbudować dom ze słomy – etapy pracy; dom kryty strzechą i niezbędne narzędzia; tynk do ścian ze słomy; zbuduj dom ze słomy – podejmij środki zapobiegające pożarom.
Sam pomysł budowy domu krytego strzechą jest odbierany z trudem, bo w znanej z dzieciństwa opowieści o trzech prosiętach i głodnym wilku słomiany domek Nif-nif wygląda na kompletnie niewiarygodny. I po co ktoś miałby budować dom z odpadów pozostałych po żniwach – istnieją sprawdzone materiały budowlane, które pozwalają zbudować solidny i trwały budynek. To prawda, że dziś klasyczne materiały budowlane nie są tanie i mają dość duży ciężar, a utworzone przez nie ściany muszą być dodatkowo ocieplone. Proponujemy zbadanie technologii domu krytego strzechą i sprawdzenie, czy ma sens tworzenie takich domów w umiarkowanym klimacie Rosji.
Słoma jako budulec – historia
Słoma była wykorzystywana jako materiał budowlany od czasów starożytnych – ludność Afryki budowała z niej domy od tysięcy lat, dachy kryte strzechą i ocieplenie poddaszy strzechą były bardzo popularne w Europie, Rosji i na Ukrainie w XIX wieku. Ponad 150 lat temu pojawiła się nowa technologia budowy domów krytych strzechą – drewniana rama, dach z desek i ściany wypełnione blokami sprasowanej słomy.
Europejscy osadnicy, aktywnie eksplorujący terytorium Ameryki Północnej, borykali się z niedoborem drewna na równinach Nebraski i musieli żyć w ziemnych ziemiankach. Szczególnego pecha mieli osadnicy, którzy założyli miasto Sandhills – tutejsza gleba była tak uboga, że nie można było usunąć z nich darni bez poważnych konsekwencji dla hodowli bydła. Miejscowi rolnicy znaleźli inne wyjście i zaczęli budować bezramowe domy ze słomy sprasowanej w bele, pokrywając ściany zaprawą gliniano-wapienną z domieszką sieczki. Zwiększony popyt na bloki słomy doprowadził w 1850 r. Do wynalezienia mechanicznych pras stacjonarnych i mobilnych belownic do zbierania słomy, które w 1872 r. Transportowały konie po polu, a kilka lat później pras parowych..
W 1925 r. We Francji wynaleziono panele, składające się ze słomianych łodyg ułożonych równolegle do siebie, związanych drutem i pokrytych od góry tynkiem cementowo-glinianym. Ten materiał ścienny nigdy nie zyskał popularności w Europie, jednak w okresie od 1936 do 1949 roku zbudowano jednak kilka domów z paneli słomiano-cementowych, ale tylko w Australii – lokalni przemysłowcy starali się oszczędzać na materiałach budowlanych ze względu na oddalenie kontynentu od reszty cywilizowanego świata. a kraj praktycznie nie miał własnych środków. Ciekawostka – kilka australijskich domów, zbudowanych z otynkowanych paneli ze słomy w połowie ubiegłego wieku, zachowało się do dziś w doskonałym stanie. Nawiasem mówiąc, pod koniec lat 90. podczas wyburzania jednego z takich domów w miejscowości Altona pracownicy nagle napotkali trudności – nie mogli ręcznie rozebrać ścian, musieli wezwać specjalny sprzęt.
W latach 80-tych obudowy ze słomy ponownie zyskały popularność, głównie dzięki unikalnemu połączeniu zdolności zatrzymywania ciepła, wytrzymałości i środowiskowych właściwości bloków słomy. W Europie, USA, Australii i Chinach w ciągu 30 lat zbudowano ponad 110 000 domów ze słomy. Od połowy lat 90. w Rosji, na Ukrainie i Białorusi powstało kilka domów krytych strzechą.
Charakterystyka bloku słomy
W zasadzie słoma jest produktem ubocznym i mało wartościowym produktem rolnym – można ją karmić inwentarzem żywym dopiero po obróbce termicznej i wprowadzeniu dodatków zwiększających właściwości odżywcze, dachy nie były od dawna zamykane, ale nadaje się tylko do ściółkowania gleby. Biorąc pod uwagę, że zboża uprawiane są na terytorium Rosji prawie wszędzie, tego materiału budowlanego nie brakuje – budowa ścian dla domu o powierzchni 70 m2 będzie wymagać słomy pozostałej po zbiorach zboża z 2-4 hektarów. W międzyczasie większość słomy pożniwnej jest zwykle spalana.
Co to jest blok słomy? Jest to mocno ściśnięta bela o prostokątnym kształcie, składająca się z wysuszonych łodyg zbóż, z których ziarno jest całkowicie ekstrahowane. Całkowite wymiary bloków słomy mogą być różne, do budowy najbardziej odpowiednie są: szerokość 500 mm, wysokość 400 mm, długość 500–1200 mm. Waga półmetrowego bloku o gęstości 120 kg / m3 około 22-23 kg.
Palność słomy.Rzeczywiście, suche łodygi każdej rośliny palą się doskonale, jednak po naciśnięciu raczej trudno je podpalić ze względu na niską zawartość powietrza w takim bloku. Na przykład jeden po drugim arkusze papieru również dobrze się palą, ale jeśli spróbujesz podpalić złożoną paczkę takich arkuszy, będziesz mógł je zwęglić tylko na krawędziach – to samo dzieje się ze sprasowanym blokiem ze słomy, pomimo wysokiej kategorii palności G4. Ponieważ ściana złożona z bel słomy jest całkowicie pokryta tynkiem glinianym lub glinocementowym o grubości co najmniej 30 mm, zagrożenie jej pożarem jest znacznie mniejsze niż ścian drewnianego bunkry.
Niska cena i dostępność materiału.Bloki można formować ze słomy pszennej, żyta, lnu, ryżu oraz siana. Koszt bloku ze słomy jest dziesięciokrotnie niższy niż kosztu cegły.
Niska przewodność cieplna – 0,050-0,065.Słoma gorzej przewodzi ciepło niż drewno (0,09–0,18) i cegła (0,56–0,70). Przewodność cieplna sprasowanej słomy jest dodatkowo zmniejszona, jeśli bloki są utworzone tylko z podłużnych łodyg w stosunku do przyszłej ściany. Zużycie energii przez dom ze słomy wynosi około 40 kWh / m2 rocznie, niezbyt zwiększając się nawet w niskich temperaturach rosyjskiego klimatu.
Skrócenie czasu budowy i ilości pracy.Montaż ścian z pustaków ze słomy odbywa się szybko, bez zaprawy murarskiej, nie wymaga zaangażowania specjalistów i sprzętu budowlanego. W przypadku domu pokrytego strzechą wystarczy lekki fundament, zwykle słupowy.
Wreszcie, nie można kwestionować środowiskowych właściwości słomy – naturalnego materiału, który nie jest traktowany chemikaliami podczas procesu budowlanego, ponieważ nie ma takiej potrzeby..
Wady ścian ze słomy – mogą w nich rozpocząć się owady i myszy, gdy wilgotność słomy wzrośnie powyżej 18–20%, rozpoczynają się w niej procesy gnilne niszczące słomę. Możliwe jest rozwiązanie obu problemów jednocześnie poprzez prasowanie bloków do gęstości 250-300 kg / m3 – biorąc pod uwagę grubą warstwę tynku, niezwykle trudno jest gryzoniom i owadom przeniknąć w tak gęstą ścianę, a wraz ze wzrostem gęstości blok słomy będzie gorzej wchłaniał wilgoć. Należy zauważyć, że wzrost gęstości bloków doprowadzi do dwu- lub trzykrotnego wzrostu ich ciężaru, co spowoduje pewne trudności przy budowie ściany. Aby walczyć z owadami, należy je posypać wapnem gaszonym podczas układania bloków i używać wapna podczas sporządzania mieszanki tynkarskiej.
Dom ze słomy DIY
Poręcze przyścienne domu wykonane są z bel słomy uformowanych przez belownicę i przewiązanych sznurkiem polipropylenowym – trzeba je starannie dobierać. Taśmy z włókna naturalnego lub drutu stalowego, czasami używane do tworzenia bel w rolnictwie, nie nadają się do celów budowlanych – rdza drutu i włókna naturalne są kruche i podatne na rozkład. W niektórych gospodarstwach rolniczych słoma jest zbierana za pomocą pras okrągłych, zwoje słomy w zasadzie można rozwinąć i wycisnąć belownicą, ale lepiej tego nie robić – słoma będzie silnie wygięta, co wpłynie na jej właściwości termofizyczne.
Która słoma jest najlepsza? Żyto lub ryż i słoma żytnia ozima są najbardziej odpowiednie, ponieważ łodyga jest gęstsza, wyższa, a ponadto żyto ozime jest zbierane wcześniej niż inne zboża. Do budowy domu potrzebna jest tylko słoma sucha, bez nasion i nie cięta – nie należy formować bel z mokrej słomy, należy ją najpierw wysuszyć.
Jak ocenić właściwości bloku słomy? Sucha bela o długości nie większej niż jeden metr i gęstości nie większej niż 120 kg / m3 można go podnieść rękami – nie jest szczególnie ciężki. Aby sprawdzić wilgotność w środku, należy włożyć palce do środka, następnie wyjąć i przyłożyć do nosa – po zanurzeniu w słomce palce nie powinny czuć wilgoci, gdy zostaną przyłożone do twarzy, nie powinno być zapachu zgnilizny. Wyjmij kilka łodyg słomy z beli i zgnij je – kruche łodygi to stara i stęchła słoma, nie nada się do budowy. Jakościowo sprasowane bele praktycznie nie odkształcają się, jeśli są podnoszone przez taśmę, trudno jest włożyć dwa palce pod sznurek, bloki mają podobne wymiary.
Jak każdy inny budynek, dom kryty strzechą wymaga lekkiego fundamentu, ale nadal. Jego rodzaj określa się w zależności od charakterystyki gleby na placu budowy. Aby zapewnić izolację termiczną fundamentu i ograniczyć straty energii budynku w przyszłości potrzebne będą arkusze styropianu o grubości 100 mm – układane są na zewnątrz fundamentu i zakopywane w ziemi poniżej głębokości jego przemarzania.
Istotne jest, aby poziom podłogi w domu był niższy niż pozycja pierwszego rzędu bel słomy – w przypadku przecieków wody ściany wypełnione słomą nie zostaną zamoczone.
Następnie decydujemy o rodzaju konstrukcji domu – możesz zbudować budynek z ramą lub bez. W domu bezramowym ściany wykonane z bloków słomy pełnią funkcję nośną, dlatego wygodniej jest stosować bele o gęstości co najmniej 200 kg / m3. Ponadto dom bezramowy kryty strzechą może być tylko parterowy, ze ścianami nie dłuższymi niż 8 metrów, a powierzchnia otworów na okna i drzwi powinna być mniejsza niż 50% powierzchni ściany, w której są wykonane. Dom ze ścianami nośnymi pokrytymi strzechą wymaga lekkiej konstrukcji dachu – optymalna będzie czterospadowa konstrukcja dachu, której krokwie są wyeksponowane na drewnianym mauerlat z dwóch desek ułożonych na ścianie i połączonych poprzeczkami w odstępach co 1 metr. Pokrycie dachowe układa się na otynkowanym końcu ściany przed zainstalowaniem Mauerlat. Zwis gzymsu dachowego za ścianą jest większy niż 600 mm. Zaletą bezramowego domu ze słomy jest jego niski koszt i łatwość budowy.
Rama drewniana lub metalowa do domu dwupiętrowego lub wielkopowierzchniowego ze słomy jest tworzona podobnie jak rama domów panelowych. Istnieje możliwość zbudowania ramy dwurzędowej i układania bel siana między dwoma słupkami wsporczymi. Łatwiej jest wypełnić fragmenty ścian między słupkami ramy blokami ze słomy niż wyeksponować ściany bezramowe – na nich się skupimy, zwłaszcza że kolejność operacji jest w dużej mierze taka sama.
Podczas budowy domu bezramowego lub szkieletowego obciąg między blokami odbywa się za pomocą drewnianych prętów lub metalowych prętów (średnica 40-60 mm), wbijanych pionowo w bele słomy ułożone jedna pod drugą, ułożone schodkowo (bez dopasowanych szwów), tym wyższe rzędy ściany są podnoszone , tym dłużej potrzebne są stawki. Bele są łączone ze sobą po ułożeniu czwartego rzędu. W piwnicy budynku osadzone są również metalowe pręty ze skokiem 1000 mm – ich długość musi być wystarczająca do przebicia bloków pierwszego i drugiego rzędu.
W konstrukcji ramowej bele słomy są przywiązywane do słupków nośnych za pomocą poziomych metalowych kołków, a kołki, które mocują bloki na swoich miejscach, można zamurować w fundamencie i wyprowadzić pod Mauerlat, naciągając na nie sprasowaną słomę i zaciskając belkę Mauerlat za pomocą połączenia gwintowanego. Sąsiednie ściany w konstrukcji bezramowej są połączone rzędami za pomocą dwóch kołków o średnicy 30 mm wygiętych w kształcie litery U. Konieczne jest wykonanie takiego mocowania zarówno wzdłuż zewnętrznej jak i wewnętrznej linii styku ścian – co najmniej dwa wygięte kołki w każdym rzędzie.
Przed przystąpieniem do prac przy budowie ścian ze słomy należy wykonać dwa proste urządzenia: prasę do zaciskania i bandażowania bloków przed cięciem; kilka zaostrzonych metalowych haków do transportu bel słomy. Prasa składa się z kolumny o wysokości około metra, wkopanej w ziemię i niezawodnie zamocowanej, na której zamocowana jest ruchomo drewniana dźwignia belkowa. Na końcu dźwigni wycinane są małe rowki, w których nylonowa lina jest przymocowana w postaci pętli. Pod tą prowizoryczną prasą umieszcza się kawałek słomy, który ma być przycięty, zaciskany nogą z pętlą i ciągnięty plastikowym sznurkiem w nowym miejscu..
Montaż ścian z pustaków siana odbywa się od położenia otworów i od narożników do środka ściany. Pod belami pierwszego rzędu należy umieścić siatkę polimerową o drobnych oczkach jako dodatkowe zabezpieczenie przed wnikaniem gryzoni w ściany pomiędzy blokami o gęstości mniejszej niż 200 kg / m3 podczas formowania każdej warstwy układany jest papier pakowy lub karton – będzie to zakłócać konwekcyjne przenoszenie ciepła wewnątrz ściany. Podczas układania rzędów w konstrukcji bezramowej nie trzeba ze znacznym wysiłkiem wbijać bloków w ich miejsce – drewniane ograniczniki prowadzące, ustawione wcześniej wzdłuż krawędzi ścian, mogą się przesuwać. Wyrównaj bloki w rzędach zgodnie z poziomem sznurka rozciągniętego między prowadnicami za pomocą deski o odpowiedniej wielkości i ciężkiego młotka. Ściany wyprowadzone pod konstrukcję pokrycia dachowego należy nie tylko zabezpieczyć kołkami wbijanymi, ale także skręcać plastikowymi taśmami w odstępach co metr – owinąć metalowy kołek wystający z fundamentu poniżej, zawiązać i naciągnąć drewniany mauerlat na końcu ściany. Metalowa taśma do wiązania ścian nie zadziała, ponieważ tnie ręce i jest dość sztywna – trudna do pociągnięcia.
W otworach na drzwi i okna wyeksponowane są deski pionowe i poziome, tworzące skrzynkę, mocowaną tymczasowymi drewnianymi poprzeczkami przybijanymi do desek. Dolne i górne deski skrzyni są wyprowadzane z jej granic – do połowy sąsiednich bloków słomy. Na konstrukcji ściany deski otworów okiennych i drzwiowych mocowane są w belach kołkami – kołki wbija się w pionowe deski wewnątrz otworu, deski poziome mocuje się na zewnątrz. Przed zamocowaniem puszki otwieranej należy pod płyty położyć papę lub papę, na nią ułożyć plastikową lub metalową siatkę zbrojenia na odcinku 300 mm poza krawędzie otworu i zamocować ją za pomocą zszywacza gwoździami ocynkowanymi 35 mm lub hakami konstrukcyjnymi 35 mm. Wzmocnienie wzmocni bloki słomy i zapobiegnie tworzeniu się szczelin między ścianą a otwieraną skrzynką.
Jeśli bloki mają gęstość poniżej 200 kg / m3, wtedy gwoździe i zszywki nie będą się w nich utrzymywać – w tym przypadku siatkę wzmacniającą mocuje się za pomocą nylonowej nici lub stalowego drutu dziewiarskiego przebitego na wskroś przez słomę. Aby uszyć słomkowy blok nitką, potrzebujesz domowej roboty igły – metalowego pręta 10 mm, spłaszczonego i zaostrzonego z jednej strony, z drugiej zagiętego w uchwyt w kształcie litery L. W spłaszczonym końcu wierci się otwór – przewleczony jest przez niego nić lub drut, jak zwykła igła do szycia.
Po zmontowaniu ścian należy je przyciąć w obszarach, w których bloki są szczególnie wystające – do tej operacji i do cięcia bloków podczas montażu potrzebna będzie piła łańcuchowa. Przed kolejnym etapem – nakładaniem tynku – łączność przewodową wprowadza się w ścianę w kanale kablowym wykonanym z samogasnącego polichlorku winylu. Rury kanalizacyjne, grzewcze i kanalizacyjne nie są umieszczane w ścianie ze słomy, ponieważ powodują kondensację wilgoci i gnicie.
Ostatnim etapem prac nad wykonaniem ścian krytych strzechą jest nałożenie dwóch warstw tynku. Nuance – jeżeli zastosowano bloki o gęstości 200 kg / m3 i powyżej, tynkowanie można wykonać natychmiast po wznoszeniu ścian. W przypadku mniej gęstych bloków należy odczekać od dwóch do trzech tygodni, aż słoma opadnie i samoczynnie się zagęści. Niemożliwe jest zastosowanie tynku cementowego, zapobiegnie on przedostawaniu się przez ścianę powietrza nasyconego oparami, innymi słowy zapobiegnie „oddychaniu” ściany. Odpowiednie roztwory tynków na podłożu gliniano-wapiennym i cementowo-wapiennym o średniej zawartości tłuszczu.
Proporcje zaprawy gliniano-wapiennej: ciasto gliniane (glina zmieszana z wodą) – 1 część; ciasto wapienne – 0,4 części; drobnoziarnisty piasek – 3-4 części. Proporcje zaprawy cementowo-wapiennej: cement – 1 część; drobnoziarnisty piasek – 3-4 części; mleko limonkowe (ciasto wapienne zmieszane z wodą do uzyskania mlecznej konsystencji). Przesiany cement i piasek miesza się na sucho, następnie do pojemnika z mieszaniną dodaje się mleko wapienne, aż do uzyskania żądanej konsystencji.
Aby wzmocnić ścianę ze słomy od strony zewnętrznej i wewnętrznej, potrzebna będzie metalowa lub plastikowa siatka z komórką nie większą niż 30 mm. Pierwsza warstwa tynku powinna być gruba – ok. 25–40 mm, wyrównując drugą warstwę – 2–3 mm, należy wykonać kremową zaprawę tynkarską. Po wyschnięciu tynku ściany można pomalować farbami wodorozcieńczalnymi – farby olejne nie będą działać, gdyż będą pełnić funkcję bariery w wymianie powietrza przez ściany.
Ściany kryte strzechą muszą być otynkowane – próby uniknięcia tego poprzez przykrycie bel słomy płytą gipsowo-kartonową, plastikiem lub cegłą stworzą optymalne warunki dla gryzoni i owadów, ponieważ między ścianą ze słomy a okładziną będzie wystarczająco dużo miejsca na ich życie. Ponadto okładziny panelowe i ceglane ścian nieotynkowanych zwiększają ich palność dzięki tym samym szczelinom. I jeszcze jedno – nie należy stosować paroizolacji na ścianach ze słomy, doprowadzi to do gnicia słomy.
Ważny! W trakcie prac budowlanych przy budowie domu krytego strzechą należy bezwzględnie przestrzegać następujących zasad bezpieczeństwa przeciwpożarowego: podczas układania ścian, aż do całkowitego pokrycia tynkiem i całkowitego oczyszczenia obwodu z rozsypanej słomy, na placu budowy surowo zabrania się palenia tytoniu, wykonywania prac spawalniczych i innych prac z nagrzaniem do wysokich temperatury, przy użyciu otwartego ognia i towarzyszących iskrom. Nieskompresowana słoma jest wysoce łatwopalna, a do jej zapalenia wystarczy najmniejsza iskra – nie można z niej żartować!
W trakcie budowy domu krytego strzechą plac budowy musi być wyposażony w środki gaśnicze – beczki z wodą, załadowane i sprawne gaśnice, haki. Jeśli dojdzie do pożaru, trzeba szybko rozrzucić ściany hakami i wypełnić tlące się bloki wodą – ważne jest, aby nie dopuścić do zapalenia się drewnianej ramy (w przypadku domu ze strzechą), ponieważ nowe bloki ze słomy będą kosztować znacznie mniej niż nowa rama.
Domy ze słomy niewątpliwie mają ogromne perspektywy – w połączeniu z technologiami eko-domów, tanich, zużywających minimalną ilość energii cieplnej w zimnych porach roku i niezależnie klimatyzowanych domów ze słomy mogą dać swoim właścicielom więcej niż tylko mieszkania przyjazne środowisku.
Bądź pierwszy, który skomentuje ten wpis