Treść artykułu
Starożytny Kreml moskiewski już dawno stał się symbolem Rosji, carskiej potęgi i doskonale radzi sobie z rolą rezydencji przywódcy tego kraju, ale istnieje budynek, który swoją wielkością i znaczeniem może równie dobrze rywalizować z Kremlem. Oczywiście jest to Pałac Zimowy, który stał się symbolem Petersburga i przez 142 lata służył jako rezydencja cesarzy rosyjskich..
Perrot Ferdinande-Victor. Widok Pałacu Zimowego od strony Admiralicji. 1840
Pałac Zimowy można porównać chyba tylko z Zamkiem Windsor, który od dziewięciu stuleci jest stałą rezydencją brytyjskiej rodziny królewskiej, czy Wersalem, z którego luksusowych sal rządzili francuscy królowie..
Pałac Zimowy – widok z góry
Ani królewskie komnaty kremlowskie, ani letnie pałace Półwyspu Krymskiego nie mogą konkurować z Pałacem Zimowym ani w jego roli w historii kraju, ani pod względem wielkości wnętrz, ani w liczbie legend i mitów, które krążą wokół głównego budynku północnej stolicy..
Budynek
Mało kto wie, że budynek Pałacu Zimowego, który istnieje do dziś i jest doskonale znany wszystkim petersburczykom i gościom miasta, to już jego piąta wersja. Powstanie pałacu wiąże się z legendą – pierwszy budynek na miejscu przyszłej rezydencji cesarzy powstał w 1711 roku i był świadkiem najbardziej radosnych i smutnych wydarzeń z życia pierwszego rosyjskiego cesarza. Mały, dwupiętrowy dom w „stylu holenderskim” pod dachem wyłożonym dachówką podarował Piotrowi Wielkiemu Aleksander Mienszykow, a podarunek zbiegał się w czasie z małżeństwem cara z Jekateriną Aleksiejewną..
Pierwszy Pałac Zimowy
To w tym budynku odbyło się królewskie wesele i tutaj, jak głosi legenda, 12 lat później Piotr Wielki złapał żonę zdrady..
Co ciekawe, przetrwał pierwszy Pałac Zimowy. Tak, tak, w ogóle nie został zburzony podczas budowy drugiego, bardziej obszernego budynku, ponieważ nie znajdował się na nabrzeżu Newy, ale w pobliżu – przy obecnej ulicy Millionnej. Obecnie budynek znajduje się na dolnych kondygnacjach Teatru Ermitaż, który od głównych budynków Ermitażu jest oddzielony Kanałem Zimowym. Niepozorne drewniane drzwi prowadzą do muzeum poświęconego pierwszemu rosyjskiemu cesarzowi, więc zazwyczaj cała chwała przypada „starszemu bratu” – potomkowi pierwszego Pałacu Zimowego.
Budowę drugiego Pałacu Zimowego rozpoczęto za życia Piotra Wielkiego – na rogu Newy i Kanału Zimowego, zwanego wówczas Kanałem Zimnedomnym. Rodzina cesarza przeniosła się do nowego budynku, zbudowanego pod kierunkiem architektów Georga Mattarnovi, a następnie Domenico Trezziniego, w 1720 roku.
Drugi Pałac Zimowy
Już w 1731 roku panująca wówczas cesarzowa Anna Ioannovna uznała, że istniejący pałac jest za mały i powierzyła budowę nowej rezydencji architektowi Francesco Bartolomeo Rastrelli. To Rastrelli stał się najwybitniejszym przedstawicielem tzw. „Baroku rosyjskiego”, zwanego też „barokiem Piotra lub Petersburga”. Styl ten łączył tradycje europejskiego baroku z rosyjskim „stylem Naryszkina”, który charakteryzuje się dzwonnicami, dość jasnymi kolorami, zastosowaniem czerwonej cegły i wielopoziomowymi dachami..
Petersburg został zbudowany w bardziej surowym, „zachodnim” stylu, a Pałac Zimowy Rastrellego doskonale wpisuje się w wygląd niezwykłego dla Rosji, ale bardzo pięknego miasta..
Trzeci Pałac Zimowy
W tej trzeciej wersji Pałacu Zimowego cechy obecnej konstrukcji są już widoczne, ale nie trwało to długo – w 1750 r. Elizaveta Petrovna doszła do wniosku, że budynek, do którego przez cały czas dołączono liczne pomieszczenia biurowe, przybrał wygląd zbyt „pstrokaty i niechlujny” i chciał odbudować pałac.
Początkowo Bartolomeo Rastrelli próbował po prostu poszerzyć teren lokalu i zachować oficyny w tym samym stylu co budynek główny, ale Elizaveta Petrovna zdecydowała się również na podwyższenie wysokości budynku do 22 metrów (wysokość trzeciego Pałacu Zimowego wynosiła zaledwie 14 metrów) i architekt zdecydował, że łatwiej będzie go wyburzyć budować i odbudowywać wszystko.
Obrazy czwartego, tymczasowego Pałacu Zimowego, który został zbudowany z drewna przez Rastrelli na rogu Nabrzeża Newskiego i Moiki i służył jako przystań dla rodziny cesarskiej podczas budowy piątego Pałacu Zimowego, który przetrwał do dziś, który trwał od 1754 do 1762 roku.
Fasada Pałacu Zimowego z widokiem na nabrzeże Newy
Pałac został pomyślany i wzniesiony w formie zamkniętego czworoboku otaczającego duży dziedziniec – Plac Pałacowy. W momencie zakończenia budowy budynek był najwyższy w Petersburgu i wyraźnie dominował nad otaczającą przestrzenią. Nawiasem mówiąc, starając się zachować taką wyższość cesarskiej rezydencji, Mikołaj I wydał w 1844 roku dekret zakazujący wznoszenia w mieście budynków cywilnych wyższych niż Pałac Zimowy – otaczające go budynki musiały być co najmniej o sążnia (2,13 m) mniejsze..
Rastrelli zwrócił szczególną uwagę na projekt elewacji – strona pałacu zwrócona w stronę nabrzeża Newy wygląda jak ciągła, dwupoziomowa kolumnada bez widocznych wypukłości. Fasada główna budynku – południowa, zwrócona w stronę Placu Pałacowego, ma 7 podziałów, jej środek przecina 3 łuki wejściowe, wspaniale zdobi ją zdobiony ryzalit.
Dziedziniec Pałacu Zimowego
Generalnie budynek Pałacu Zimowego, z jego kolumnami, oknami obramowanymi listwami z głowami kupidynów i maskami lwów, dziesiątkami ozdobnych waz i posągów zainstalowanych na balustradzie dachu, prezentuje się bardzo elegancko i majestatycznie. Początek niesamowitej kolekcji dzieł sztuki, która stała się podstawą przyszłej światowej sławy wystawy Ermitażu, nastąpił w 1764 roku, kiedy to do dekoracji nowego pałacu cesarskiego zakupiono 225 obrazów najsłynniejszych artystów tamtych czasów..
Legendy
Wraz z legendą o powstaniu pierwszego Pałacu Zimowego, rezydencja cesarzy skrywa wiele innych tajemnic, a jej historii towarzyszy wiele mitów..
Warto zwrócić uwagę przynajmniej na tak znaczące wydarzenie, jak śmierć Katarzyny Wielkiej, która zginęła w swoich komnatach w Pałacu Zimowym. Nie warto powtarzać plotek, że przyczyną śmierci cesarzowej była jej nadmierna pasja, nie jest tego warta, ale świadectwo druhny, które wielokrotnie widziały ducha Katarzyny II w komnatach pałacu, zasługuje na bardziej szacunek..
Ponadto, według niektórych źródeł historycznych, nawet w nocy z 5-6 listopada, kiedy cesarzowa już umierała, jej syn Paweł I nie mógł spać i cierpiał z powodu dziwnych i niepokojących wizji (a o stanie kochanki Imperium Rosyjskiego dowiedział się dopiero rano) … Jednak Paweł nie wyróżniał się silną wolą i silnym charakterem, a także wielokrotnie rozmawiał z duchem swojego wielkiego przodka – Piotra Wielkiego, który rzekomo ostrzegał swego potomka przed przedwczesną śmiercią.
Szeroko rozpowszechniona była również historia, że w przeddzień swojej śmierci Catherine widziała, jak opuszcza salę Pałacu Zimowego w ceremonialnym stroju, i powiedziała bliskim jej, że jej godzina jest blisko. Krążyły też plotki o zamordowaniu cesarzowej, ale nie znalazły potwierdzenia.
Uroczysty portret cesarzowej Katarzyny II przechowywany w Muzeum w Mińsku
Interesująca jest też legenda o Karlu Johannie Christianie Reisingu, trzydziestoletnim majorze w Pułku Straży Życia Siemionowskich, który po niespodziewanej śmierci, która spotkała go podczas pełnienia służby w Pałacu Zimowym, stał się bohaterem miejskiego folkloru w Petersburgu. Według legendy młody człowiek zasnął na swoim stanowisku i został obudzony przez cesarza Mikołaja I. Widząc pochylającego się nad nim cesarza, strażnik natychmiast zmarł ze złamanego serca i prawdopodobnie dołączył do szeregów duchów Pałacu Zimowego.
Krążą plotki o przyczynach przeniesienia rezydencji z Pałacu Zimowego do Carskiego Sioła decyzją Mikołaja II – mistyka i człowieka skłonnego brać wszystko zbyt blisko, cesarz nie mógł mieszkać w uroczystym i historycznym Pałacu Zimowym, preferując znacznie skromniejszy i cichszy Aleksandrowski pałac.
Istnieją również legendy o licznych tajnych przejściach i klatkach schodowych, które istnieją w Pałacu Zimowym, jednak takie plotki zawsze towarzyszą wszystkim znaczącym budynkom, które odegrały rolę w historii budynku (choć potwierdzono istnienie oddzielnych tajnych przejść i schodów w cesarskiej rezydencji).
Szturm na Pałac Zimowy
Jednak główną legendą ubiegłego wieku związaną z Pałacem Zimowym jest jego szturm podczas puczu w październiku 1917 roku. Kiedy bolszewicy doszli do władzy, skomponowali wiele historii uwieczniających to doniosłe wydarzenie, a film Siergieja Eisensteina Październik, wyreżyserowany przez reżysera w 1927 roku, przez długi czas pozostawał jedyną oficjalną wersją tego, co się wydarzyło. Tymczasem, jak pokazują fakty i relacje naocznych świadków tamtego czasu, krwawej bitwy nie było, a Kiereński na długo przed napadem opuścił Pałac Zimowy i wcale nie w kobiecym stroju, ale we własnym samochodzie i północnej stolicy, która pozostała praktycznie bez przywódców, tak łatwo trafiła do bolszewików, że przywódcy po prostu nie wiedzieli, co zrobić z władzą, która na nich spadła.
Fakty
Obecnie w budynku Pałacu Zimowego znajduje się 1084 pomieszczeń (pod koniec XVIII wieku w pałacu było nawet 1500 pomieszczeń, wiele z nich zostało rozebranych w trakcie dalszych przebudów), łączna powierzchnia pomieszczeń mieszkalnych to ponad 46 tys. Jest 117 schodów (w tym tajne). Również w budynku znajduje się 1786 drzwi i 329 kominów, a długość gzymsu okalającego dach to ponad 2 kilometry..
Budowa Pałacu Zimowego kosztowała skarb cesarski ok. 860 tys. Rubli (co było wówczas bardzo skromne jak na tak dużą konstrukcję), na budowie pracowało ponad 4 tys. Osób.
Główny tron cesarski jest zainstalowany w Sali Świętego Jerzego, inne znaczące pomieszczenia obejmują Picket (New) Hall, Military Gallery z 1812 r., Armorial Hall, Hall Field Marshal Hall, Petrovsky (Small Throne) Hall, a także Jordan Staircase, pierwotnie nazywana Ambassador, a następnie przemianowana na ze względu na to, że właśnie na tej klatce schodowej prowadzącej do Chrztu Pańskiego zstąpiła procesja, aby zanurzyć się w lodowej dziurze tzw. „Jordanie”.
Wielki Tron Cesarski w sali św. Jerzego
Historia
W czasie swojego istnienia Pałac Zimowy doświadczył nie tylko trzech dużych projektów budowlanych, ale także wielu radosnych i dramatycznych wydarzeń, wśród których można wyróżnić te, które wywarły największy wpływ na historię samego pałacu i całego kraju:
- ślub przyszłego cesarza Pawła I z Wilhelminą z Hesji-Sztadskiej (po przyjęciu prawosławia Natalii Aleksiejewnej), który odbył się 29 września 1773 roku;
- w 1776 r. Natalya Alekseevna zmarła w komnatach Pałacu Zimowego podczas porodu;
- 6 listopada 1796 roku Katarzyna II zmarła w swoich komnatach;
- w 1826 roku na mocy dekretu Mikołaja II w Pałacu Zimowym pojawiła się galeria sław uczestników Wojny Ojczyźnianej 1812 roku;
- W 1837 r. W Pałacu Zimowym wybuchł pożar, którego ugaszenie zajęło trzy dni, wiele pomieszczeń budynku zostało poważnie uszkodzonych. Na szczęście większość kolekcji antyków, obrazów i posągów została uratowana, a architekci V.P. Stasov i A.P. Bryullov, dwa lata później, całkowicie odrestaurowali wnętrza luksusowych sal;
- w 1869 roku w pałacu pojawiło się oświetlenie gazowe, zastępując zwykły blask świec, już w 1880 roku zainstalowano wodociąg (wcześniej cesarze musieli używać zwykłych umywalek), w 1882 roku uruchomiono pierwszy telefon w Pałacu Zimowym, a podczas świąt Bożego Narodzenia 1884 roku na terenie Zimy migało również światło elektryczne. Ciekawostką jest fakt, że elektrownia, zbudowana w celu zasilania wszystkich sal pałacu w Ermitażu, przez 15 lat pozostawała największą w Europie;
- w 1880 r. w Pałacu Zimowym zagrzmiała eksplozja – członek Narodnej Woły Chalturin dokonał zamachu na cesarza Aleksandra II, ale ani król, ani jego rodzina nie ucierpieli, zabito 11 żołnierzy;
- w 1881 roku, po zamachu na Aleksandra II, nowy cesarz w obawie o bezpieczeństwo swojej rodziny zdecydował się przenieść rezydencję z Pałacu Zimowego do Gatczyny. Jednak Aleksander III nadal przyjmował zagranicznych gości w salach pałacu i okresowo mieszkał w Pałacu Zimowym;
- Pałac Zimowy ostatecznie stracił status rezydencji cesarskiej w 1904 roku, kiedy Mikołaj II zdecydował się przenieść rezydencję do tak ukochanego przez siebie Pałacu Aleksandra w Carskim Siole;
- w 1905 r. rozstrzelano pod murami Pałacu Zimowego demonstrację robotników, co zapoczątkowało rewolucję 1905 r .;
- w latach 1915–1917 w Pałacu Zimowym działał szpital Carewicz Aleksiej, do którego przyjmowano rannych na frontach I wojny światowej;
- w 1917 roku Pałac Zimowy przeżył najbardziej dramatyczne wydarzenia w swojej historii – rewolucję lutową, przez kilka miesięcy był siedzibą Rządu Tymczasowego, potem w historii pałacu cesarskiego doszło do puczu październikowego, ostrzału twierdzy Piotra i Pawła, grabieży, wywozu kosztowności do Moskwy i nacjonalizacji;
- w 1920 r. w Pałacu Zimowym, zamkniętym dopiero w 1941 r., zaczęło działać Państwowe Muzeum Rewolucji;
- Podczas II wojny światowej Pałac Zimowy służył jako schron przeciwbombowy dla tysięcy mieszkańców oblężonego Leningradu, ponadto w budynku mieściły się najcenniejsze eksponaty Ermitażu i innych muzeów miasta. Podczas niemieckich nalotów bombowych 17 pocisków artyleryjskich i 2 bomby powietrzne uderzyły w Pałac Zimowy, jedna z głównych dekoracji budynku, Schody Jordana, została uszkodzona, ale już w 1944 roku Pałac Zimowy ponownie otworzył swoje podwoje dla zwiedzających, chociaż prace restauracyjne trwały jeszcze kilka lat..
Schody Jordana
Obecnie Pałac Zimowy jest częścią kompleksu Państwowego Ermitażu, w skład którego wchodzą również budynki Starego, Małego i Nowego Pustelni, Dom Rezerwowy oraz Teatr Ermitaż. Kompleks muzealny obejmuje również wschodnie skrzydło budynku Sztabu Generalnego, Pałac Mienszykowa, Muzeum Cesarskiej Fabryki Porcelany oraz centrum restauracyjno-magazynowe Staraya Derevnya.
Bądź pierwszy, który skomentuje ten wpis